Profilaktyka raka szyjki macicy

Profilaktyka raka szyjki macicy Autor: Prof. Marek Sikorski - Wydział Nauk o Zdrowiu Akademii Świętokrzyskiej, członek Polskiego Komitetu Ekspertów ds. profilaktyki i leczenia zakażeń wirusami brodawczaka ludzkiego. Niezbędną przyczyną rozwoju raka szyjki macicy jest przewlekłe zakażenie wirusem HPV - wirusem brodawczaka ludzkiego. Praktycznie nie ma raka szyjki bez poprzedzającej infekcji HPV. Główną drogą nabywania zakażeń HPV są kontakty seksualne. Czynnikami zwiększającymi ryzyko zakażenia HPV są więc: wczesne rozpoczynanie współżycia seksualnego, duża liczba partnerów, seks bez prezerwatyw, niedostatki higieny intymnej, a także czynniki dodatkowe: długotrwała antykoncepcja hormonalna, palenie tytoniu, duża liczba przebytych porodów. Zapobieganie zakażeniom HPV stanowi profilaktykę pierwotną rozwoju raka szyjki macicy. Radykalną pomoc w wyeliminowaniu zakażeń HPV oferuje szczepionka profilaktyczna , zapobiegająca całkowicie długotrwałym infekcjom HPV typami 16/18 - związanymi z rozwojem 70% raków szyjki macicy, oraz typami 6/11 - wywołującymi brodawki narządów płciowych. Jej przyjęcie, wraz ze stosowaniem się do zasad "bezpiecznego seksu", pozwolić może na drastyczne zmniejszenie ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy. Wtórną profilaktyką raka szyjki macicy są ginekologiczne badania cytologiczne, prowadzone od lat 50 XX wieku. Ich celem jest wykrycie wczesnych stadiów poprzedzających bezpośrednio rozwój raka szyjki macicy u kobiet nie zgłaszających na ogół żadnych dolegliwości. Natura tych zmian bowiem jest podstępna. Rozwijający się stan przedrakowy (wywołana zakażeniem HPV dysplazja szyjki macicy), a nawet wczesne przedinwazyjne postaci raka nie dają najczęściej objawów zmuszających kobiety do wizyty w poradni ginekologicznej. Okresowe badania cytologiczne rozpoczęte 3 lata po inicjacji seksualnej (lub w 21 roku życia) i powtarzane regularnie co rok do 30 roku życia, a następnie co 2-3 lata (jeśli trzy poprzednie wyniki były prawidłowe), pozwalają mieć dużą pewność, że ważny stan zagrożenia rakiem nie zostanie pominięty, zaś wykryty - może być skutecznie i na ogół w prosty sposób usunięty (najczęściej ambulatoryjnie). Stale doskonalone badania cytologiczne przyniosły na przestrzeni kilkudziesięciu lat zmniejszenie umieralności powodowanej rakiem szyjki macicy o ponad 40%. Co ważne - większość przypadków raka szyjki macicy rozwija się u kobiet, które nigdy nie wykonywały cytologii. Samo badanie jest bardzo proste i nie obciążające dla kobiety: po założeniu wziernika ginekologicznego specjalną szczoteczką, ginekolog pobiera rozmaz z szyjki macicy. Po utrwaleniu i zabarwieniu preparatu zawierającego złuszczone komórki, patomorfolog ocenia ich budowę, wskazując czy jest ona prawidłowa czy też wykazuje niebezpieczne zmiany mogące prowadzić do rozwoju raka. Dla wielu kobiet tych kilka minut spędzonych w gabinecie ginekologicznym raz do roku może oznaczać uratowane życie. Zastosowane jednocześnie dwa elementy profilaktyki: zapobieganie zakażeniom HPV (szczepienia i bezpieczne życie intymne) oraz wczesne wykrywanie bezobjawowych stanów przedrakowych (cytologia) pozwalają uniknąć śmiertelnego zagrożenia, jakim jest rak szyjki macicy - drugi co do częstości występowania (po raku piersi) nowotwór złośliwy kobiet.